System językowo-migowy
Poniższy tekst stanowi cytat za: Kazimiera Krakowiak, „Metody wychowania językowego osób niesłyszących” w: Ewa Muzyka-Fortak „Surdologopedia. Teoria i praktyka” Gdańsk 2015, s. 235-247
1. Definicje
Metoda oparta na zastosowaniu specjalnie opracowanego sztucznego języka, w którym komunikat składa się z wypowiedzi ustnej w języku narodowym i ciągu znaków języka miganego (tj. zapożyczonego z języka migowego i znaków alfabetu palcowego) wykonywanych w kolejności odpowiadającej szykowi zdania w języku narodowym. Zachęca się do jednoczesnego mówienia i migania.
2. Główne cele
Nauczanie języka narodowego i rozwijanie mowy oraz umiejętności posługiwania się językiem w piśmie.
3. Słuchanie
Zaleca się wczesne i konsekwentne używanie protez słuchowych (aparatów, implantów, systemów FM) w celu maksymalnego wykorzystania resztek słuchowych. Metoda nastawiona na przezwyciężenie niedoborów wynikających z ograniczeń rozwoju języka. Korzystanie z komunikatu miganego zastępuje recepcję słuchową.
4. Recepcyjne czynności językowe (opanowywanie języka receptywnego)
Proces poznawania języka przez małe dziecko z zastosowaniem tej metody nie został poznany i opisany. Jego psychologiczna realność budzi poważne wątpliwości.
5. Ekspresyjne czynności językowe (opanowywanie języka ekspresywnego)
Osoba niesłysząca mówi w języku narodowym, wykonując jednocześnie znaki migane. Dąży się do opanowania języka narodowego w piśmie.
6. Stygmatyzacja
Zakłada się, że osoba niesłysząca funkcjonuje inaczej niż osoby słyszące, poznaje świat i komunikuje się z ludźmi w odrębny, swoisty sposób. Odmienność uznaje się za właściwość nieuniknioną i pożądaną. Dąży się do opanowania języka narodowego jako wspólnego języka społeczeństwa, w którym żyją osoby niesłyszące. Używanie znaków migowych oraz specyficzne cechy języka , wynikające ze struktury systemu, mają charakter stygmatyzujący.
7. Synchroniczność czynności językowych rozmówców: osoby słyszącej i osoby z uszkodzeniem słuchu
Prawidłowe (eurytmiczne) zsynchronizowanie czynności językowych rozmówców nie jest możliwe.
8. Organizacja rehabilitacji
Metoda nastawiona na emancypację osób niesłyszących. Rehabilitacja, socjalizacja i kształcenie w segregacji (w szkole specjalnej).
9. Zadania rodziny
Dziecko powinno mieć kontakt z osobami biegle posługującymi się systemem językowo-migowym, a wiec przynajmniej jedno z rodziców powinno opanować ten sposób komunikowania się. W praktyce najczęściej rodziców zastępują zawodowi wychowawcy i nauczyciele.
10. Szkolenie rodziców
Nauczanie podstaw systemu językowo-migowego odbywa się na specjalnych kursach prowadzonych przez przeszkolonych instruktorów. Trzystopniowe szkolenie trwa około 6 tygodni. Absolwenci opanowują około 2 tysięcy znaków, podczas gdy rodzicom do komunikowania się z dzieckiem w wieku 3 lat potrzeba ponad 3 tysiące słów. Brak doświadczeń wskazujących, że można opanować wystarczającą liczbę znaków odpowiadających słowom.
11.Weryfikacja eksperymentalna
Brak opublikowanych wyników badań naukowych potwierdzających skuteczność nauczania dzieci z zastosowaniem systemu językowo-migowego. Bezpośrednia obserwacja wskazuje na zaburzenia języka w postaci interferencji dwóch systemów językowych.
12. Zagrożenia rozwoju dziecka spowodowane przez zastosowanie metod (przy nietrafnym doborze)
Zerwanie więzi emocjonalnej między dzieckiem i rodzicami (jeśli rodzice nie opanują systemu językowo-migowego na wysokim poziomie). Dziecku zagrażają skutki posługiwania się specjalnym ograniczonym kodem językowym o cechach pidginu (języka mieszanego). Trwałe uzależnienie osoby niesłyszącej od profesjonalnych tłumaczy.
13. Możliwość integralnego wychowania osoby
Brak danych, które pozwoliłyby na ocenę.
